Zobacz, jak inni użytkownicy poradzili sobie z testem zaliczeniowy: ranking najlepszych wyników
Uwaga: ta wersja kursu jest przeznaczona do realizacji w 4-letnim liceum (po szkole podstawowej).
Cytologia, podobnie jak Naukowe podstawy biologii, to kurs o znaczeniu podstawowym. Analizujemy w nim budowę wszystkich podstawowych typów komórek: prokariotycznych i eukariotycznych (roślinnych, grzybowych i zwierzęcych). Przedstawiamy także podziały komórkowe ze szczególnym uwzględnieniem kariokinez: mitozy oraz mejozy.
Kurs zawiera: 13 lekcji wykładowych (łączny czas: 9 godzin i 30 minut), 12 minitestów elektronicznych, 1 elektroniczny test zaliczeniowy i 2 zestawy elektronicznych fiszek.
Do kursu dołączyliśmy: 102 zadania maturalne CKE (edycja - 2022/2023), kolorowy e-podręcznik z planem kursu i opracowaniami wszystkich 13 lekcji (75 stron A4) w postaci plików .pdf do wydruku.
Wykłada: Waldemar Lewiński. Współautorzy: Jan Prokop, Jacek Balerstet.
Przedstawiamy narodziny cytologii (obserwacje R. Hooke’a, komórkową teorię budowy organizmówM. J. Schleidena i Th. Schwanna oraz prace R. Virchowa („omnis cellula ex cellula„). Zajmujemy się też wielkością komórek (w tym obliczeniami N. Harveya tłumaczącymi niewielkie ogólne rozmiary komórek). Wprowadzamy pojęcie kompartmentacji.
Analizujemy ogólnie dwa podstawowe poziomy organizacji komórek: prokariotyczny i eukariotyczny.
Dowodzimy istnienia błony komórkowej (m.in. poprzez doświadczenia z erytrocytami w roztworach o różnym stężeniu, wyjaśniamy plazmolizę i deplazmolizę w komórkach roślinnych). Omawiamy budowę i właściwości błony komórkowej (lipidy, białka i reszty glikozydowe, model płynnej mozaiki). Analizujemy ruchy lipidów oraz płynność i selektywną przepuszczalność błon.
Śledzimy drogi transportu przez błonę komórkową (transport bierny - dyfuzja, transport bierny wspomagany - dyfuzja ułatwiona oraz transport aktywny). Następnie analizujemy sposoby transportu dużych cząstek pokarmowych (podział ogólny na endocytozę i egzocytozę). Dokładnie śledzimy przebieg fagocytozy i pinocytozy. Porównujemy sposoby transportu substancji drobnocząsteczkowych oraz dużych cząstek pokarmowych.
Przedstawiamy centrum sterowania komórek prokariotycznych - nukleoid i eukariotycznych - jądro komórkowe. Analizujemy budowę jądra komórkowego ze szczególnym uwzględnieniem kolejnych poziomów organizacji chromatyny (nukleosom, fibryla chromatynowa, włókno 30 nm (solenoid), włókno 300 nm, pętla domen, chromatyda, chromosom). Wprowadzamy pojęcie cenocytu i syncytium. Liczymy chromosomy i rozwijamy terminy: kariogram i kariotyp, organizmy haploidalne i diploidalne, genom. Wskazujemy różne funkcje jądra komórkowego i weryfikujemy hipotezę pochodzenia tej organelli.
Analizujemy budowę, funkcje i pochodzenie mitochondriów (wg teorii endosymbiozy). Oceniamy ogólnie rolę mitochondriów w oddychaniu komórkowym tlenowym oraz w apoptozie.
Analizujemy budowę, funkcje i pochodzenie chloroplastów (teoria endosymbiozy). Dzielimy plastydy na proplastydy, leukoplasty, chromoplasty i chloroplasty. Oceniamy ogólnie rolę chloroplastów w fotosyntezie.
Przedstawiamy budowę i funkcje struktur komórkowych związanych z syntezą i degradacją białek: siateczki śródplazmatycznej szorstkiej, rybosomów (budowa podjednostek, stała Svedberga) i proteasomów/proteosomów. Przedstawiamy budowę i funkcje siateczki śródplazmatycznej gładkiej.
Przedstawiamy budowę i funkcje struktur komórkowych, które mają postać niewielkich obłonionych pęcherzyków: aparaty Golgiego, lizosomy i peroksysomy. Śledzimy rolę aparatu Golgiego w przetwarzaniu substancji organicznych i kierowaniu ich do różnych miejsc przeznaczenia. Pokazujemy, na czym polega różnica między lizosomami pierwotnymi i wtórnymi. Potwierdzamy ich rolę w autofagii i heterofagii. Wyjaśniamy rolę oksydazy peroksysomowej w usuwaniu nadtlenku wodoru.
Analizujemy budowę i funkcje cytoszkieletu, wici i rzęsek. Dzielimy cytoszkielet na mikrofilamenty, filamenty pośredniei mikrotubule. Analizujemy różnice w budowie oraz działaniu wici prokariotycznych i eukariotycznych.
Przedstawiamy tzw. martwe składniki komórek: ścianę komórkową i wakuole. Analizujemy występowanie ściany komórkowej i jej podstawowe składniki szkieletowe: peptydoglikan, chitynęi celulozę. Tworzymy pierwotną i wtórną ścianę komórkową roślin - śledzimy rozwój ściany: fragmoplast, formowanie ściany wtórnej, substancje modyfikujące. Wprowadzamy terminy: inkrustacja i adkrustacja; drewnienie, mineralizacja, suberynizacja i kutynizacja. Wykazujemy, czym są wakuole roślinne (tonoplast, sok wakuolarny, rafidy, druzy) i jakie pełnią funkcje. Przedstawiamy wodniczki pokarmowe i wodniczki tętniące.
Wprowadzamy pojęcia: podziału bezpośredniego i pośredniego oraz kariokinezy i cytokinezy. Analizujemy przebieg cyklu komórkowego z podziałem na interfazę,mitozę i cytokinezę. Wyróżniamy okresy (fazy) interfazy: G1, S i G2. Analizujemy przebieg mitozy na przykładzie komórki o 2n=4 (profaza, metafaza, anafaza, telofaza). Zakłócamy przebieg mitozy kolchicyną. Wyjaśniamy, czym jest amitoza.
Wprowadzamy pojęcie podziału redukcyjnego (R!). Opisujemy ogólnie odkryciemejozyi znaczenie tego podziału. Na przykładzie komórki o 2n=4 charakteryzujemy interfazę mejotyczną (G1, S z G2), a potem podział mejotyczny pierwszy i podział mejotyczny drugi. Wyjaśniamy, dlaczego mejoza jest tak skomplikowana. Porównujemy mejozę z mitozą. Wyjaśniamy rolę mejozy w cyklach życiowych (mejoza pregamiczna, mejoza postgamiczna, mejoza pośrednia).
Test zaliczeniowy (39 pytań, limit czasu: 80 min.)
Fiszki elektroniczne cz. A (23 fiszki)
Fiszki elektroniczne cz. B (22 fiszki)
There was a problem reporting this post.
Potwierdź, proszę, że chcesz zablokować tego użytkownika.
Nie będziesz więcej miał/a możliwości:
Pamiętaj: To usunie tego użytkownika z Twoich znajomych oraz wyśle raport do administratora strony. Proszę dać nam kilka minut na wykonanie tej operacji.
