Bezkręgowce (4L)

Bezkręgowce to długi kurs z dużą ilością informacji. Przedstawiamy w nim analizę pochodzenia, budowy, czynności życiowych, zróżnicowanie oraz znaczenie tradycyjnie rozumianych bezkręgowców. Nacisk położyliśmy na specyficzne cechy budowy „typowych” przedstawicieli. Dodatkowo analizujemy ważne ewolucyjne nowości pojawiające się w różnych grupach.

Kurs został podzielony na 19 lekcji wykładowych. Łączny czas: 13 godz. 4 min. (plus 1 godz. 16 min. na test zaliczeniowy).
Do kursu dołączyliśmy 47 zadań maturalnych CKE (edycja – 2023) w postaci pliku .pdf do wydruku.

Wykłady prowadzi Waldemar Lewiński. Współautorami są: Jan Prokop, Jacek Balerstet i Teresa Borowska.

Lekcja 1. Królestwo zwierząt

Określamy zestaw cech charakterystyczny dla organizmu zwierzęcego. Podajemy trzy specyficzne cechy zwierząt. Przedstawiamy też pokrótce kryteria głównych podziałów królestwa zwierząt, m.in. obecność tkanek, symetrię ciała, liczbę listków zarodkowych, losy pragęby i typ jamy ciała.

Lekcja 2. Gąbki

Charakteryzujemy cechy budowy i wybrane czynności życiowe gąbek. Wyróżniamy trzy typy budowy gąbek: askon, sykon i leukon.

Lekcja 3. Parzydełkowce

Przedstawiamy parzydełkowce – najprostsze, dwuwarstwowe tkankowce. Przyglądamy się budowie polipa i meduzy, pokazujemy, jaka jest budowa histologiczna ściany ciała parzydełkowców. Krótko analizujemy wybrane czynności życiowe, skupiając się na rozmnażaniu (szczególnie na metagenezie).

Lekcja 4. Przegląd parzydełkowców

Dokonujemy przeglądu systematycznego parzydełkowców. Każdej omawianej gromadzie poświęcamy tylko kilka minut, ale informacji i tak będzie aż nadto.

Lekcja 5. Płazińce – wirki

Przedstawiamy cechy płazińców – trójwarstwowych parenchymowców. Przyglądamy się morfologii i anatomii funkcjonalnej wirków z wypławkami w roli głównej.

Lekcja 6. Płazińce – tasiemce

Charakteryzujemy tasiemce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków pasożytujących w ciele człowieka (m.in. tasiemiec nieuzbrojony, tasiemiec uzbrojony, bruzdogłowiec szeroki). Wykazujemy wszystkie istotne przystosowania do pasożytnictwa.

Lekcja 7. Płazińce – przywry

Krótko przedstawiamy przywry monogeniczne i digeniczne. Podsumowujemy zjawisko pasożytnictwa u płazińców.

Lekcja 8. Nicienie

Przedstawiamy charakterystyczne cechy nicieni – trójwarstwowych pseudojamowców o niesamowicie prostej budowie. Przyglądamy się morfologii i anatomii funkcjonalnej nicieni na przykładzie glisty ludzkiej.

Lekcja 9. Przegląd nicieni

Dokonujemy przeglądu nicieni ze szczególnym uwzględnieniem gatunków pasożytujących w ciele człowieka.

Lekcja 10. Wrotki

Przedstawiamy wrotki – małe zwierzęta z aparatem rzęskowym.

Lekcja 11. Pierścienice

Pokazujemy cechy progresywne pierścienic. Charakteryzujemy morfologię i anatomię funkcjonalną grupy.

Lekcja 12. Przegląd pierścienic

Przyglądamy się wieloszczetom (szczególnie nereidzie), a potem siodełkowcom, czyli przedstawiamy skąposzczety (dżdżownicę ziemną) oraz pijawki (różne, niekoniecznie “krwiopijne”).

Lekcja 13. Stawonogi

Przedstawiamy stawonogi – najbardziej uniwersalną grupę zwierząt. Charakteryzujemy cechy typu i przyglądamy się morfologii oraz anatomii funkcjonalnej.

Lekcja 14. Stawonogi – szczękoczułkowce

Charakteryzujemy szczękoczułkowce, zatem głównym bohaterem zajęć, choć nie jedynym, będzie pająk krzyżak.

Lekcja 15. Stawonogi – skorupiaki

Charakteryzujemy skorupiaki – nie będzie to jednak pokaz możliwości raków, ale langusty (o rakach też coś powiemy).

Lekcja 16. Stawonogi – tchawkodyszne

Charakteryzujemy wije i… sześcionogi. W tym ostatnim przypadku pozuje nam pasikonik oraz różne latające “cudeńka”. Pokazujemy, dlaczego owady mogą tak sprawnie latać.

Lekcja 17. Mięczaki

Przedstawiamy charakterystyczne cechy mięczaków. Omawiamy model totalny takiego zwierzęcia. “Po drodze” ostro skręcamy z torsją ślimaków.

Lekcja 18. Przegląd mięczaków

Dokonujemy przeglądu mięczaków z podziałem na te przywierające do podłoża (chitony), sprawnie pływające i kroczące po dnie (głowonogi) oraz zagrzebujące się w podłożu (łódkonogi i małże). O jednotarczowcach też nie zapominamy.

Lekcja 19. Szkarłupnie

Charakteryzujemy cechy typu oraz elementy morfologii i anatomii funkcjonalnej szkarłupni – zwierząt wtóroustych o bardzo specyficznych cechach. Omawiamy je na przykładzie rozgwiazdy.

Lekcja 20. Zaliczenie

Dwa zestawy fiszek elektronicznych (łącznie 41 fiszek).

Test zaliczeniowy: 38 pytań. Czas na rozwiązanie: 76 min. (edycja – jesień 2020).

Informacje techniczne!

1. Aby korzystać z materiałów kursów, należy mieć stały dostęp do Internetu (nie ma: możliwości pobrania lekcji wideo na własne urządzenie ani zgody na ich kopiowanie).
2. Materiały w postaci plików .pdf można pobrać i wydrukować (na swoje prywatne potrzeby!).
3. Dostęp jest aktywny dokładnie rok (365 dni) od momentu zakupu (nie jest zaokrąglany do pełnego dnia).
4. Licencja dla jednego użytkownika do użytku domowego!
5. Z materiałów można korzystać na komputerze lub smartfonie/tablecie. Jednocześnie można być zalogowanym tylko na jednym urządzeniu.

Kurs jest dostępny również w pakiecie kursów:

Klasa 2 – Biologia zakres rozszerzony