Ewolucjonizm (3L)

Ewolucjonizm to średniej długości, ale dość trudny kurs. Przedstawiamy w nim zagadnienia związane z ewolucją. Wskazujemy dowody ewolucji, wyjaśniamy działanie doboru naturalnego, mikroewolucję, specjację i prawidłowości rządzące przemianami ewolucyjnymi. Ważną częścią kursu jest przedstawienie biogenezy oraz antropogenezy.

Kurs został podzielony na 8 lekcji. Łączny czas wykładów: 5 godzin i 40 minut.

Do kursu dołączyliśmy 45 zadań CKE.

Wykłady prowadzi Waldemar Lewiński. Współautorami są: Jan Prokop i Jacek Balerstet.

Lekcja 1. Stałość i zmienność w przyrodzie

Poglądy na stałość i zmienność w przyrodzie (teoria samorództwa, kreacjonizm, lamarkizm, teoria katastrof, darwinizm, syntetyczna teoria ewolucji).

Lekcja 2. Dowody ewolucji

Dowody ewolucji: dowody bezpośrednie (skamieniałości) i pośrednie (homologie i analogie) świadczące o ewolucji.

Lekcja 3. Dobór naturalny

Dobór naturalny. Czym jest dobór naturalny. Rodzaje doboru: kierunkowy, rozrywający i stabilizujący. Dobór płciowy i dobór krewniaczy.

Lekcja 4. Mikroewolucja

Mikroewolucja. Równowaga Hardy’ego i Weinberga (przypomnienie). Czynniki ewolucji działające na pulę genową populacji. Przykłady działania doboru naturalnego i wpływu zjawisk losowych – rola dryfu genetycznego (w tym efektu założyciela i efektu szyjki butelki).

Lekcja 5. Specjacja

Specjacja. Proces powstawania nowych gatunków. Specjacja allopatryczna i sympatryczna oraz (jako ciekawostka) parapatryczna. Sepcjacja radiacyjna i filetyczna (porównanie).

Lekcja 6. Prawidłowości ewolucji

Prawidłowości ewolucji. Wyjaśnienie czym są prawidłowości. Omówienie: nieodwracalności, postępowego charakteru, zróżnicowanego tempa, prawa niewyspecjalizowanych, zasady: wymierania szczepów i wielokierunkowości.

Lekcja 7. Biogeneza

Biogeneza. Warunki spontanicznej biogenezy, tzw. zegar Ziemi. Powstanie związków organicznych (w tym doświadczenie Stanleya Millera), powstanie protobiontów, świat RNA oraz LUCA i (na okrasę) przypomnienie powstania eukariontów.

Lekcja 8. Antropogeneza

Antropogeneza. Przedstawiamy porównanie człowieka z gorylem i szympansem. Wyjaśniamy, czym jest antropogeneza i jakie trendy ewolucyjne miały w niej miejsce. Analizujemy wybrane przykłady drzewa ewolucyjnego homininów (Sahelanthropus tchadensis, Adripithecus ramidus, Australopithecus afarensis, A. africanus, Homo habilis, H. erectus, H. neanderthalensis i H. sapiens).