Fizjologia roślin (4L)

Fizjologia roślin to ważny, także ze względu na liczbę zadań maturalnych, kurs, w którym dokładnie charakteryzujemy podstawowe czynności życiowe roślin okrytozalążkowych. Dużo uwagi poświęcamy m.in. gospodarce wodno-mineralnej, funkcjonalnym aspektom ontogenezy, regulatorom wzrostu i rozwoju oraz reakcjom na bodźce środowiskowe.

Kurs został podzielony na 7 lekcji. Łączny czas trwania lekcji: 6 godzin i 39 minut (plus 60 minut na test zaliczeniowy).

Do kursu dołączyliśmy 64 zadania CKE (edycja – jesień 2019).

Wykłady prowadzi Waldemar Lewiński. Współautorami są: Jan Prokop i Jacek Balerstet.

Lekcja 1. Roślina – pozyskiwanie zasobów

Wykład obejmuje zagadnienia ogólne, których opanowanie jest niezbędne w realizacji kolejnych zagadnień. Zatem wyjaśniamy, jakie zasoby środowiska rośliny pobierają, transportują i tracą podczas swojego rozwoju. Następnie krótko charakteryzujemy transport bliski (m.in. pompę protonową) i daleki w roślinie (droga apoplastowa i droga symplastowa). Ważną częścią wykładu jest obszerna analiza zjawiska osmozy z uwzględnieniem potencjału wody w naczyniu U-kształtnym i w komórkach roślinnych. Pod koniec wykładu pojawiają się trzy przykłady roślin mięsożernych.

Lekcja 2. Gospodarka wodno-mineralna roślin

Wyjaśniamy mechanizm i drogi pobierania, transportu wody i transpiracji (trzy etapy: z roztworu glebowego do naczyń/cewek walca osiowego korzenia, w naczyniach/cewkach korzenia łodygi i liści oraz etap przepływu wody z liścia do atmosfery). Następnie charakteryzujemy fizjologiczne mechanizmy regulacji przepływu wody: mechanizm otwierania i zamykania aparatów szparkowych oraz mechanizm parcia korzeniowego. Krótko przypominamy rolę makroelementów i mikroelementów dla roślin z uwzględnieniem mechanizmów pobierania tych substancji. Dokonujemy bilansu wodnego rośliny.

Lekcja 3. Transport asymilatów

Krótko charakteryzujemy transport asymilatów z uwzględnieniem załadunku i rozładunku łyka. Wyjaśniamy, dlaczego może to być transport dwukierunkowy i na czym polega transport ciśnieniowy.

Lekcja 4. Wzrost i rozwój roślin

Przypominamy fazy ontogenezy rośliny nasiennej. Analizujemy formowanie nasiona, spoczynek nasion (bezwzględny i względny) i kiełkowanie nasion (epigeiczne i hipogeiczne na konkretnych przykładach). Fazę juwenilną wykorzystujemy do przypomnienia sposobów rozmnażania wegetatywnego roślin. Następnie pokazujemy, w jaki sposób rośliny przechodzą do fazy generatywnej (mechanizm wernalizacji i fotoperiodyzmu – indukcji kwitnienia). Analizujemy owocowanie.

Lekcja 5. Regulatory wzrostu i rozwoju roślin

Przedstawiamy prace, które doprowadziły do odkrycia szeroko rozumianych fitohormonów. Porównujemy fitohormony z hormonami zwierząt. Analizujmy po kolei wpływ na procesy fizjologiczne i biochemiczne: auksyn, giberelin, cytokinin, kwasu abscysynowego (ABA) i etylenu.

Lekcja 6. Reakcje roślin na bodźce środowiskowe

Obszernie omawiamy tropizmy i nastie wraz z podłożem tych ruchów.

Lekcja 7. Zaliczenie

Proponujemy Ci test zaliczeniowy (edycja – jesień 2018)