Fizjologia zwierząt (3L)

Fizjologia zwierząt to ważny kurs, w podręcznikach traktowany po macoszemu, w którym dokładnie charakteryzujemy podstawowe czynności życiowe zwierząt. Pojawia się tutaj dużo trudnych elementów nominalnie wykraczających poza zakres omawiany w szkole, ale uznaliśmy, że warto je przedstawić.

Kurs zawiera 9 lekcji wykładowych. Łączny czas: 14 godz. 11 min. (plus 53 min. na test zaliczeniowy).
Do kursu dołączyliśmy: 60 zadań maturalnych CKE (edycja – 2021/2022) w postaci pliku .pdf do wydruku.

Wykłady prowadzi Waldemar Lewiński. Współautorami są: Jan Prokop, Jacek Balerstet i Teresa Borowska.

Lekcja 1. Powłoka ciała zwierząt

Przedstawiamy cechy konstrukcyjne (m.in. budowa szkieletu) i zadania powłoki ciała: gąbek, parzydełkowców, „robaków”, stawonogów, mięczaków, a nawet szkarłupni. Przechodzimy do analizy powłoki ciała strunowców niższych i kręgowców. Przedstawiamy wytwory naskórka i skóry właściwej. Porównujemy powłokę ciała bezkręgowca i kręgowca.

Lekcja 2. Ruch

Analizujemy zjawisko ruchu (ruchy bez lokomocji i ruchy lokomocyjne). Wyjaśniamy mechanizmy ruchu na różnych poziomach, ze szczególnym uwzględnieniem ruchu mięśniowego. Przedstawiamy lokomocję parzydełkowców, “robaków”, stawonogów i mięczaków. Następnie – strunowców niższych i kręgowców (wodnych i lądowych). Jako ciekawostkę analizujemy nawet lokomocję szkarłupni.

Lekcja 3. Odżywianie się

Przedstawiamy sposoby odżywiania się zwierząt z uwzględnieniem zróżnicowania biologicznego (główne grupy bezkręgowców i strunowców). Wykazujemy podobieństwa i różnice w sposobach trawienia pokarmu.

Lekcja 4. Wymiana gazowa

Wprowadzamy pojęcie wymiany gazowej jako dyfuzji. Określamy i porównujemy warunki wymiany gazowej w wodzie i na lądzie. Przedstawiamy różne układy oddechowe. Analizujemy wymianę gazową zwierząt wodnych i lądowych (główne grupy bezkręgowców i strunowców).

Lekcja 5. Krążenie

Przedstawiamy krążenie jako formę dalekiego transportu. Określamy funkcje układu krążenia. Pokazujemy różne pompy (serca) i rury (naczynia). Wyjaśniamy, na czym polega rola różnych barwników oddechowych. Budujemy układy krążenia: otwarty i zamknięty. Analizujemy krążenie u bezkręgowców i kręgowców.

Lekcja 6. Osmoregulacja i wydalanie

Wprowadzamy rozróżnienie osmoregulacji i wydalania. Dzielimy zwierzęta na osmoregulujące i osmokonformistyczne. Wskazujemy funkcje układu wydalniczego ze szczególnym uwzględnieniem homeostazy wodno-mineralnej. Analizujemy osmoregulację i usuwanie metabolitów azotowych. Przedstawiamy cechy budowy i działanie narządów wydalniczych bezkręgowców i strunowców.

Lekcja 7. Regulacja nerwowa

Analizę regulacji nerwowej zaczynamy od teorii sterowania i wyjaśnienia, na czym polega sterowanie u zwierząt. Przedstawiamy budowę i funkcjonowanie receptorów. Klasyfikujemy receptory (m.in. eksteroreceptory i interoreceptory). Budujemy układ nerwowy i definiujemy, czym jest reagowanie. Analizujemy zróżnicowanie układu nerwowego bezkręgowców i strunowców.

Lekcja 8. Regulacja hormonalna

Analizę regulacji hormonalnej zaczynamy od podstaw sygnalizacji chemicznej i transdukcji sygnałów. Śledzimy ogólny mechanizm działania hormonów steroidowych i niesteroidowych. Przedstawiamy kontrolę linienia u owadów (m.in. ekdyzon).

Lekcja 9. Rozmnażanie się i rozwój

Przypominamy podstawowe sposoby rozmnażania się. Analizujemy różne formy rozmnażania się bezpłciowego oraz płciowego. Śledzimy ontogenezę zwierzęcia. Rozszerzamy pojęcia: pierwouste i wtórouste. Wykazujemy zależność rodzaju jaja (alecytalne, oligolecytalne, mezolecytalne i polilecytalne) i embriogenezy (typy bruzdkowania, gastrulacji).

Lekcja 10. Zaliczenie

Test zaliczeniowy: 32 pytania. Czas na rozwiązanie: 53 min. (edycja – jesień 2020).

Uwaga: Kurs fizjologii zwierząt zawiera dużo informacji, które ułatwią poznawanie tajników fizjologii człowieka (nasz organizm działa przecież tak, jak organizm innych ssaków). Kolejną zaletą jest integrowanie i utrwalanie wiedzy z zakresu zoologii. Kurs staje się więc okazją do stopniowego poznawania skomplikowanych procesów życiowych, które w wariancie “pamięciowym” są niemożliwe do opanowania.

Informacje techniczne!

1. Aby korzystać z materiałów kursu, należy mieć stały dostęp do Internetu (nie ma: możliwości pobrania lekcji wideo na własne urządzenie ani zgody na ich kopiowanie).
2. Materiały w postaci plików pdf można pobrać i wydrukować (na swoje prywatne potrzeby!).
3. Dostęp jest aktywny dokładnie cały rok (365 dni) od momentu zakupu (nie jest zaokrąglany do pełnego dnia).
4. Licencja dla jednego użytkownika – wyłącznie do użytku domowego!
5. Z materiałów można korzystać na komputerze lub smartfonie/tablecie. Jednocześnie można być zalogowanym tylko na jednym urządzeniu.