Rośliny (3L)
Prowadzący: W. Lewiński. Czas wykładów: 9 godzin i 18 minut. Poziom trudności: I-II.
Rośliny to, ze względów formalnych, długi kurs z dużą ilością informacji. Przedstawiamy w nim analizę budowy, czynności życiowych, zróżnicowanie oraz znaczenie roślin pierwotnie wodnych oraz roślin telomowych. Nacisk położyliśmy na poziomy organizacji budowy i ewolucyjne adaptacje do środowiska (także te związane z przemianą pokoleń).
Kurs został podzielony na 13 lekcji. Łączny czas wykładów: 9 godzin i 18 minut (plus 80 minut na test zaliczeniowy).
Do kursu dołączyliśmy: 41 zadań maturalnych CKE (edycja – 2020/2021) w postaci pliku .pdf do wydruku oraz e-book z opracowaniem tekstowym wykładów (w postaci plików .pdf do wydruku).
Wykłady prowadzi Waldemar Lewiński. Współautorami są: Jan Prokop i Jacek Balerstet.
Lekcja 1. Rośliny pierwotnie wodne
Przedstawiamy królestwo roślin, m.in. przypominamy cechy charakterystyczne królestwa i wskazujemy, dlaczego rośliny lądowe wraz z roślinami pierwotnie wodnymi (zielenicami i kransnorostami) tworzą supergrupę Archaeplastida. Analizujemy poziomy organizacji ciała przedstawicieli Archaeplastida. Następnie charakteryzujemy budowę i czynności życiowe zielenic oraz krasnorostów. Dokładnie analizujemy przykładowy cykl rozwojowy (przemianę izomorficzną ulwy). Dokonujemy krótkiego przeglądu zielenic i krasnorostów z uwzględnieniem ich znaczenia w przyrodzie i dla człowieka.
Lekcja 2. Wyjście roślin na ląd
Przybliżamy jeden z ważniejszych procesów ewolucyjnych – wyjście roślin na ląd. Wyjaśniamy, na czym polega teoria interkalacyjna i, jako ciekawostkę, teoria homologiczna. Przedstawiamy hipotezę telomową.
Lekcja 3. Mszaki
Analizujemy budowę oraz czynności życiowe mszaków – grupy roślin lądowych o prostej budowie i dominującym gametoficie. Przedstawiamy przemianę pokoleń wątrobowców i mchów właściwych. Dokonujemy przeglądu grup mszaków z podziałem na wątrobowce, mchy i glewiki. Analizujemy znaczenie mszaków.
Lekcja 4. Rośliny naczyniowe – korzeń
Przedstawiamy organy wegetatywne i generatywne roślin naczyniowych. Analizujemy budowę morfologiczną i anatomiczną oraz modyfikacje korzenia. Pokazujemy różnicę między systemem korzeniowym palowym i wiązkowym (wyjaśniamy przy tym czym są korzenie przybyszowe). Demonstrujemy budowę morfologiczną korzenia (tzw. strefy). Analizujemy przekrój poprzeczny korzenia – budowa pierwotna na przykładzie jaskra i kosaćca oraz budowa wtórna na przykładzie marchwi (schematy i mikrofotografie).
Lekcja 5. Rośliny naczyniowe – łodyga
Analizujemy budowę morfologiczną i anatomiczną oraz modyfikacje łodygi. Demonstrujemy budowę morfologiczną łodygi (węzły i międzywęźla). Przyglądamy się stożkowi wzrostu pędu. Analizujemy przekrój poprzeczny łodygi – budowa pierwotna na przykładzie kukurydzy i dyni oraz budowa wtórna na przykładzie sosny i lnu (schematy i mikrofotografie). Wyjaśniamy też, czym są słoje przyrostów rocznych na przykładzie lipy.
Lekcja 6. Rośliny naczyniowe – liście
Analizujemy budowę morfologiczną i anatomiczną oraz modyfikacje liści. Demonstrujemy budowę morfologiczną liści (m.in. nerwacja). Analizujemy przekrój poprzeczny liścia sosny, jaśminowca i kosaćca (schematy i mikrofotografie). Wyjaśniamy też różnice w budowie liści nawodnych i podwodnych.
Lekcja 7. Paprotniki
Przedstawiamy budowę oraz czynności życiowe tzw. paprotników – grupy zarodnikowych roślin lądowych o dominującym sporoficie. Przedstawiamy przemianę pokoleń paprotników izosporycznych i heterosporycznych.
Lekcja 8. Przegląd paprotników
Dokonujemy przeglądu grup paprotników z podziałem na paprociowe, skrzypowe i widłakowe. Porównujemy paprotniki z mszakami.
Lekcja 9. W stronę nasiennych
Wskazujemy podstawowe problemy przejścia od naczyniowych zarodnikowych do zalążkowych. Analizujemy powstanie zalążków, ziaren pyłku i kwiatów.
Lekcja 10. Nagozalążkowe (nagonasienne)
Przedstawiamy budowę oraz czynności życiowe roślin nagozalążkowych (nagonasiennych) – grupy bardzo zaawansowanych roślin lądowych o skomplikowanej budowie i silnie zredukowanym gametoficie. Przedstawiamy przemianę pokoleń nagonasiennych. Następnie dokonujemy przeglądu grup roślin nagonasiennych z uwzględnieniem podziału na nagonasienne wielkolistne i nagonasienne drobnolistne. Szczególną uwagę przywiązujemy do cech specyficznych sagowców, gniotowych, miłorzębowych i szpilkowych. Porównujemy nagozalążkowe z paprotnikami.
Lekcja 11. Okrytozalążkowe (okrytonasienne)
Przedstawiamy pochodzenie słupków oraz budowę i czynności życiowe roślin okrytozalążkowych (okrytonasiennych) – grupy najbardziej zaawansowanych roślin lądowych o skomplikowanej budowie i jeszcze silniej zredukowanym gametoficie. Przedstawiamy budowę kwiatu, kwiatostanów (z przykładami) i przemianę pokoleń okrytonasiennych. Wyjaśniamy, czym jest owoc i pokazujemy kilka przykładów owoców oraz owocostanów.
Lekcja 12. Przegląd okrytozalążkowych
Dokonujemy przeglądu grup roślin okrytonasiennych z wyjaśnieniem podziału na dwuliścienne i jednoliścienne. Omawiamy znaczenie roślin okrytozalążkowych w przyrodzie i dla człowieka. Porównujemy okrytozalążkowe z nagozalążkowymi.
Lekcja 13. Zaliczenie
Test zaliczeniowy: 40 pytań. Czas na rozwiązanie: 80 minut (edycja – jesień 2020).
Dwa zestawy fiszek elektronicznych.
Informacje techniczne!
- Aby korzystać z materiałów kursów, należy mieć stały dostęp do Internetu (nie ma: możliwości pobrania lekcji wideo na własne urządzenie ani zgody na ich kopiowanie).
- Materiały w postaci plików pdf można pobrać i wydrukować (na swoje prywatne potrzeby!).
- Dostęp jest aktywny dokładnie rok (365 dni) od momentu zakupu (nie jest zaokrąglany do pełnego dnia).
- Licencja dla jednego użytkownika do użytku domowego!
- Z materiałów można korzystać na komputerze lub smartfonie/tablecie. Jednocześnie można być zalogowanym tylko na jednym urządzeniu.
Po wykupieniu dostępu znajdziesz tutaj pliki .pdf do kursu. Jeśli w danym kursie są streszczenia (notatki z) lekcji, znajdziesz je w zakładce Materiały w poszczególnych lekcjach.
Pobierz Rosliny-3L_Streszcz_Wstep_2020