wektor genetyczny

wektor genetyczny – w inżynierii genetycznej niewielka cząsteczka DNA zdolna do replikacji w komórce biorcy. Do wektora można wprowadzić fragment innej cząsteczki DNA (insert, może nim być, np. gen innego organizmu), tworząc zrekombinowany DNA. Po wprowadzeniu do komórki biorcy wektor będzie w powielany. Wektory stanowią podstawowe narzędzie klonowania DNA oraz są używane w metodach otrzymywania organizmów transgenicznych. Wektorami są zmodyfikowane plazmidy, wirusy lub sztuczne chromosomy (BAC i YAC).

Podstawowe cechy wektora:

1. jest niewielką cząsteczką DNA opisaną pod względem fizycznym i genetycznym.
2. jest zdolny do niezależnej replikacji wraz z wprowadzonym fragmentem DNA.
3. ma miejsca rozpoznawane przez różne enzymy restrykcyjne. Miejsca te nie znajdują w rejonach, których uszkodzenie mogłoby zaburzać funkcje wektora.
4. jest łatwo wykrywalny w komórkach biorców i nie zakłóca ich funkcji życiowych.
5. utrzymuje się w niezmienionej postaci niezależnie od podziałów komórki.
6. zawiera markery, dzięki którym można wyselekcjonować komórki, do których wniknął.

Podział funkcjonalny:

• wektory ekspresyjne (zawierające odcinki regulujące transkrypcję)
• wektory klonujące (zawierają odcinki ori inicjujące replikację)

Kurs: Biotechnologia (2.7)