Wymagania egzaminacyjne na maturze w 2021 r.

EDIT: dzisiaj, tj.16.12.2020 r., ogłoszono ostateczną wersję wymagań egzaminacyjnych do egzaminu maturalnego 2021. Nasi autorzy właśnie je analizują. Jutro zamieścimy szczegółową analizę zmian.

W zeszłym tygodniu, a dokładnie 19 listopada 2020 r., zakończył się pierwszy etap prac nad potencjalnymi zmianami w wymaganiach na egzaminie maturalnym w 2021 r. Obecnie trwają tzw. prekonsultacje. Następnie w grudniu ma zostać ogłoszona ostateczna wersja wymagań egzaminacyjnych. Na bazie tych wymagań zespół ekspertów opracuje arkusze egzaminów próbnych, które zostaną udostępnione szkołom oraz uczniom w marcu 2021 r. W tym momencie egzamin maturalny ma się odbyć standardowo w maju 2021 r. (zobacz stronę gov.pl)

Co to są wymagania egzaminacyjne i co to tak naprawdę oznacza?

Wymagania egzaminacyjne to zakres treści i umiejętności, które będą sprawdzane na egzaminie maturalnym w 2021 r. Bazują one – oczywiście – na podstawie programowej. Jednak z uwagi na obowiązujące zdalne nauczanie (wprowadzone w wyniku sytuacji epidemicznej w kraju) realizacja pełnego zakresu materiału wymaganego w podstawie programowej jest w dużym stopniu utrudniona. Stąd propozycje pewnych uproszczeń lub zupełnej rezygnacji z wybranych zagadnień.

Nie ma co się jednak za bardzo ekscytować. Przedstawione do prekonsultacji propozycje zmian to:

• raz – propozycje (!),
• dwa – nie zmieniają one podstawy programowej, która jest realizowana na zajęciach lekcyjnych (niezależnie czy to zdalnie, stacjonarnie, czy w trybie hybrydowym),
• i trzy – nie zapowiadają rewolucyjnych zmian, raczej „kosmetyczne”.

Podsumowując. W tej naszej pandemicznej, płynnej, dynamicznie się zmieniającej rzeczywistości padło hasło odchudzenia podstawy programowej i ograniczenia zakresu materiału wymaganego na egzaminach końcowych w 2021 r. Z tego co wiadomo obecnie, podstawa nie zostanie zmieniona, a wymagania egzaminacyjne, które obecnie są wciąż w formie propozycji/szkicu, zapewne nie spowodują systemowych zmian, przynajmniej na egzaminie maturalnym z biologii (rozszerzonej).

Poniżej przedstawiamy przegląd proponowanych zmian:

W dziale metabolizm zostają tylko:

• enzymy (nie wiadomo, co z kinetyką reakcji enzymatycznych),
• ogólne zasady metabolizmu (kierunki, ATP i jego rola),
• oddychanie komórkowe (przemiany beztlenowe i tlenowe),
• fotosynteza (w tym barwniki, faza zależna od światła i reakcje niezależne); nie ma nic o wpływie czynników wewnętrznych i zewnętrznych na fotosyntezę,
• cykl mocznikowy.
• nie ma m.in. chemosyntezy, innych przemian jak, np. glukoneogeneza, szlak pentozofosforanowy.

W dziale wirusy ograniczono m.in. cykle rozwojowe i zostają tylko:

• cykl bakteriofaga (lityczny, lizogeniczny) oraz wirusa zwierzęcego zachodzący bez lizy komórki (jaki?).

W dziale bakterie ograniczono m.in.

• procesy paraseksualne oraz przegląd:
• zostaje tylko koniugacja,
• zostają tylko choroby: gruźlica, borelioza i tężec (skąd taki wybór?).

W dziale rośliny zapisano m.in.:

• “cechy charakterystyczne mchów, paproci” – może to oznaczać, że mszaki zredukowano do mchów, a paprotniki do paprociowych.

W dziale reakcje roślin na bodźce zostają tylko:

• auksyny i etylen (jaka jest rola etylenu w tropizmach, czy wprowadza się reakcję potrójną?).
• nie ma giberelin i cytokinin!

W dziale grzyby nie ma cykli rozwojowych!

W dziale bezkręgowce:

• nie ma gąbek i szkarłupni,
• są tylko dwa cykle rozwojowe pasożytów (tasiemca nieuzbrojonego i glisty ludzkiej),
• pierścienice sprowadzono do rozróżnienia wieloszczetów, skąposzczetów i pijawek.

W dziale strunowce:

• nie ma bezczaszkowców, osłonic, śluzic i minogokształtnych.

W działach o człowieku zmiany są minimalne:

• nie ma hormonów tkankowych,
• nie ma regulacji głodu i sytości,
• nie ma regulacji wydalania moczu,
• jednak jest wyjaśnianie mechanizmów homeostazy (sprzężenia zwrotne ujemne z udziałem hormonów); później jest tylko jedna konkretna oś regulacyjna (podwzgórzowo-przesadkowo-tarczycowa).

W dziale cykl komórkowy:

• formalnie nie ma przebiegu mitozy i mejozy, ale pośrednio może być (m.in. “opisuje cykl komórkowy”),

W dziale informacja genetyczna i ekspresja:

• nie ma operonów.

W dziale genetyka mendlowska:

• nie ma genów kumulatywnych.

W dziale choroby genetyczne wymieniono tylko:

• fenyloketonurię, hemofilię, chorobę Huntingtona i zespół Downa.

Na koniec jeszcze raz podkreślmy, że są to na razie tylko propozycje. Nie skupiajcie się za bardzo na tym i róbcie swoje. Gdy będziemy mieli już oficjalne wytyczne, będziemy działać.